In het hart van Apeldoorn ligt het Marktplein. De locatie voor de wekelijkse markt en evenementen is na 20 jaar intensief gebruik toe aan een make-over. Omdat het plein voor iedereen is mochten de inwoners kiezen uit vier ontwerpen. Het idee “De Markthal” van bureau West8 kreeg de meeste stemmen. Het ontwerp met een open markthal, fonteinen en zowel bestaande als nieuwe bomen zorgt voor intimiteit en een mooie groen omlijsting van het plein.
Multifunctioneel vraagt extra aandacht voor ontwerp
Bij de aanleg van een multifunctioneel plein met intensieve verkeersbelasting door de markt en evenementen zoals de kermis is extra aandacht nodig voor de ondergrondse infra; in het bijzonder rond het geplande groen. De groeiplaats van een boom in stedelijk gebied vereist een doordacht ontwerp, rekening houdend met de juiste omstandigheden voor de boom én de benodigde stabiliteit voor verkeer en gebruik van het plein.
Een boom heeft ruimte nodig voor wortelgroei, de wortels hebben toegang nodig tot water en voedingsstoffen en er moet voldoende zuurstof bij de wortels komen. Door ongecompacteerd substraat toe te passen wordt aan deze voorwaarden voldaan, maar dit staat haaks op noodzakelijke behoefte aan stabiliteit.
Groene pionier
Gemeente Apeldoorn is een innovator als het gaat om binnenstedelijk groen. Ongeveer 20 jaar geleden koos de gemeente als een van de eerste voor een Jobibox krattensysteem om een boom te voorzien van goed doorwortelbare ruimte. Inmiddels is deze boom volledig omringt door nieuwbouw en nog steeds een belangrijke groene landmark op het schoolplein die zorgt voor schaduw en verkoeling.
De ontwikkelingen op het gebied van duurzaam groen hebben sindsdien niet stil gestaan, sterker nog, er is meer aandacht voor groen in de stad dan ooit. Ook Apeldoorn volgt de ontwikkelingen en heeft wederom afgewogen wat het beste groeiplaatssysteem is voor de vergroening van het plein.
Keuze voor beton
Momenteel is er voldoende keuze uit verschillende systemen van diverse grondstoffen. Ondanks dat systemen tegenwoordig gemaakt worden van hoogwaardig en gerecycled kunststof dat na een lange levensduur weer terug de grondstofketen in gaat, is gekozen voor een constructie van beton. Deze constructie met tweede maaiveld (wat schade door opdruk van de wortels voorkomt) heeft zich in het verleden al bewezen in Apeldoorn en is een voor de hand liggende keuze.
In de praktijk
Om geen kostbare tijd in de uitvoering te verliezen is gekozen voor de RootBase constructie van Joosten Kunststoffen. Dit modulaire systeem is, in vergelijking tot andere betonsystemen, sneller te produceren en te installeren. Rootbase heeft een snel te plaatsen betonnen bodemplaat met 4 opstaande poten als basis. Na plaatsen is de constructie direct te vullen met voedingsrijk substraat en vervolgens af te dekken met een betonplaat die voor stabiliteit zorgt. Aan de zijkanten geplaatste boxen met geotextiel houden het substraat binnen de groeiplaatsconstructie, maar laten wel water van buitenaf door. Zo vormt RootBase een stabiele basis en kan de boom uitgroeien tot een monument.
Om de groeiplaats van het benodigde water en voedingsstoffen te voorzien wordt de hemelwaterafvoer van de markthal losgekoppeld van de riolering en rechtstreeks naar de RootBase constructie geleid. Zo wordt schoon regenwater duurzaam gebruikt en infiltreert overtollig water waar het hoort, in de bodem.
Door de goede samenwerking tussen gemeente Apeldoorn, leverancier Joosten Kunststoffen, aannemer Gebroeders Van Kessel en uitvoerder Eijkelboom verliep de installatie van het systeem voorspoedig en volgens het strakke schema. Dit is alleen mogelijk wanneer alle partijen vanaf het begin actief bij het project betrokken zijn en op de hoogte zijn van de verwachtingen en uitdagingen van de installatie.